De internationale kwaliteitsnorm ISO 9001 en milieunorm ISO 14001 staan voor een belangrijke update. Organisaties die met deze ISO-certificeringen werken, moeten zich voorbereiden op aanstaande wijzigingen. In dit artikel lees je alles over de verwachte aanpassingen, de tijdlijn en wat dit betekent voor jouw managementsysteem.
Waarom worden ISO 9001 en ISO 14001 herzien?
ISO 9001 (kwaliteitsmanagement) en ISO 14001 (milieumanagement) vormen wereldwijd de basis voor organisaties die kwaliteit en milieu serieus nemen. Hoewel beide normen stabiel zijn, worden ze periodiek herzien om aan te sluiten bij veranderende omstandigheden. Op dit moment loopt er al enkele jaren een discussie over de herziening van beide ISO-normen.
Start herzieningsproces in 2020
In 2020 is het gesprek over een herziening van ISO 9001 en ISO 14001 op gang gekomen. Volgens ISO-richtlijnen worden normen iedere vijf jaar beoordeeld op hun actualiteit. Daarbij spelen verschillende factoren een rol:
- Nieuwe technologische en maatschappelijke ontwikkelingen
- Toenemende aandacht voor thema’s zoals duurzaamheid en klimaatverandering
- Veranderende manieren van samenwerken in organisaties
Omdat de huidige normen in de basis nog goed functioneren, is er lange tijd discussie geweest of herziening wel noodzakelijk is. De grootste zorg: zelfs kleine wijzigingen kunnen leiden tot een grootschalig en kostbaar transitieproces voor organisaties wereldwijd.
Belangrijke stap: van High Level Structure naar Harmonized Structure (2021)
In 2021 werd al een fundamentele wijziging doorgevoerd: de High Level Structure (HLS) is vervangen door de Harmonized Structure (HS). Deze nieuwe opzet zorgt ervoor dat verschillende ISO-normen beter op elkaar aansluiten en eenvoudiger gecombineerd kunnen worden in geïntegreerde managementsystemen.
Ook werden toen al enkele inhoudelijke aanpassingen voorbereid:
- Aanpassing van terminologieën
- Discussies over het concept risico’s en kansen
- Introductie van paragraaf 6.3 – Management of Change
Concept-aanpassingen ISO 9001: wat verandert er?
De herziening van ISO 9001 brengt een aantal belangrijke nieuwe accenten met zich mee:
1. Actualisatie terminologie
Termen en definities worden geactualiseerd in lijn met de Harmonized Structure, voor betere afstemming tussen verschillende ISO-normen.
2. Klimaatverandering definitief opgenomen
Het eerder vastgestelde amendement over klimaatverandering wordt nu definitief opgenomen in hoofdstuk 4 (Context van de organisatie). Organisaties moeten klimaatrisico’s expliciet meenemen in hun contextanalyse.
3. Kwaliteitscultuur en ethisch gedrag
Dit wordt nadrukkelijk een taak van het topmanagement. Leiderschap moet actief bijdragen aan een cultuur van kwaliteit en ethisch handelen binnen de organisatie.
4. Splitsing risico’s en kansen
Er komt een duidelijk onderscheid tussen hoe organisaties omgaan met risico’s versus kansen. Dit maakt risicobeheersing en kansenbenutten explicieter.
5. Uitbreiding Management of Change
Paragraaf 6.3 krijgt meer nadruk op het beheersen van veranderingen. Organisaties moeten systematisch omgaan met interne en externe veranderingen.
6. Nieuwe bijlage A
Een nieuw document met toelichting op structuur, terminologie en paragrafen – iets wat voor ISO 14001 al bestond, maar nog niet voor ISO 9001.
Concept-aanpassingen ISO 14001: belangrijkste wijzigingen
Ook voor ISO 14001 zijn de nodige wijzigingen in voorbereiding. De discussie heeft zich vooral gericht op de mate waarin de Harmonized Structure doorwerkt in de norm.
1. Breder amendement klimaatverandering
Het klimaatamendement wordt uitgebreid naar bredere milieuthema’s zoals biodiversiteit en het opraken van natuurlijke hulpbronnen. Dit sluit aan bij actuele duurzaamheidsdoelstellingen.
2. Gewijzigde volgorde in paragraaf 6.1
De volgorde wordt aangepast naar: milieuaspecten → compliance → risico’s en kansen. Dit maakt de logische flow van milieumanagement duidelijker.
3. Nieuwe paragraaf Management of Change
Ook binnen milieumanagement wordt structureel aandacht besteed aan het beheersen van veranderingen, vergelijkbaar met de aanpassing in ISO 9001.
4. Aanpassingen in bijlage A
Verduidelijkingen en praktische handvatten voor toepassing van de norm worden toegevoegd.
Wanneer worden de nieuwe ISO 9001 en ISO 14001 definitief?
De definitieve publicatie van de herziene ISO 9001 en ISO 14001 wordt verwacht in 2025-2026. Na publicatie volgt een transitieperiode van 2-3 jaar, waarin organisaties hun managementsystemen kunnen aanpassen en hun certificering kunnen vernieuwen.
Wat betekenen deze wijzigingen voor jouw organisatie?
Voor zowel ISO 9001 als ISO 14001 geldt dat het geen totale ommezwaai wordt, maar een evolutie van de normen. De kern blijft herkenbaar, maar organisaties krijgen meer nadruk op thema’s als:
- Duurzaamheid en klimaatverandering
- Ethisch leiderschap en kwaliteitscultuur
- Proactief beheersen van veranderingen
- Biodiversiteit en natuurlijke hulpbronnen
Praktische voorbereidingstips
Voor organisaties is het raadzaam nu al te kijken naar:
- De rol van topmanagement in kwaliteitscultuur en ethisch gedrag
- Het expliciet maken van hoe risico’s én kansen worden beheerd
- De koppeling van klimaatverandering en biodiversiteit aan de contextanalyse en milieubeoordelingen
- Het voorbereiden van een systematische aanpak voor management of change
Conclusie: toekomstbestendige ISO-certificering
De herzieningen van ISO 9001 en ISO 14001 brengen geen radicale vernieuwing, maar versterken bestaande fundamenten. Ze sluiten de normen beter aan bij actuele maatschappelijke thema’s en bieden organisaties de kans om hun managementsystemen toekomstbestendig te maken.
Door nu al te anticiperen op de verwachte wijzigingen, kun je de transitieperiode optimaal benutten en zorgen voor een soepele overgang naar de nieuwe ISO-normen in 2025-2026.
Hulp nodig bij de veranderingen?
KAM Groep begeleidt organisaties bij de implementatie en herziening van ISO-certificeringen. Onze consultants houden de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten en helpen je proactief voorbereiden op de aanstaande wijzigingen in ISO 9001 en ISO 14001.
